ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΚΑΙ ΠΟΝΟΣ

Ο καρκίνος αποτελεί την 2η αιτία θανάτου, μετά από τα ατυχήματα, στα παιδιά ηλικίας 1-14 ετών. Το παρήγορο όμως είναι ότι το ποσοστό επιβίωσης έχει αυξηθεί σε σχέση με το παρελθόν. Η 5ετής επιβίωση έχει αγγίξει το 80% σε σχέση με το 58% που ήταν στη δεκαετία του 1970. Η συχνότητα βέβαια ποικίλει ανάλογα με το είδος του καρκίνου.

Ο πόνος στα παιδιά είναι σύνηθες σύμπτωμα που μπορεί να είναι διαχειρίσιμος, με βάση τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO). Τα παιδιά, όμως, αποτελούν μία ιδιαίτερη ομάδα και υπάρχουν πολλές δυσκολίες στον σχεδιασμό του κατάλληλου πλάνου θεραπείας. Αρκετές φορές, λόγω της ηλικίας, του πόνου, της ψυχοσωματικής ταλαιπωρίας των παιδιών και των γονέων, υπάρχουν προβλήματα στην προσέγγιση και στην εκπαίδευσή τους.

Επιπλέον, οι αντιφατικές απόψεις σχετικά με το είδος και τις δόσεις των αναλγητικών, που διαφοροποιούνται κατά θεράποντα ιατρό, ασθενή και σοβαρότητα του περιστατικού, περιπλέκουν την κατάσταση. Οι μελέτες, όμως, έχουν αποδείξει ότι, γενικά, η αντιμετώπιση του καρκινικού παιδικού πόνου στηρίζεται στην συνεργασία μιας ομάδας ειδικών που περιλαμβάνει τον αλγολόγο, τον νοσηλευτή, τον ψυχολόγο και τον κοινωνικό λειτουργό.

Δυστυχώς, η οργανωμένη προσπάθεια των ειδικών για την αντιμετώπιση του παιδικού καρκίνου και ειδικά των επώδυνων συμπτωμάτων αποτελεί προνόμιο μόνο των αναπτυγμένων χωρών. Τα επίσημα στοιχεία επιβεβαιώνουν μια σκληρή πραγματικότητα: 1. Περίπου 200.000 παιδιά κάθε χρόνο εμφανίζουν καρκίνο. Το 80% ζει σε χώρες με χαμηλό ή μεσαίο εισόδημα και μόνο το 10-30% έχει πρόσβαση στην θεραπεία. 2. Περίπου 100.000 παιδιά πεθαίνουν κάθε χρόνο από καρκίνο και πολλά βιώνοντας πόνο. 3. Είναι μύθος ότι η φυματίωση, το AIDS και η ελονοσία αποτελούν τους κύριους παράγοντες παιδικής θνησιμότητας στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Ο καρκίνος είναι που οδηγεί κάθε χρόνο 8 εκατομμύρια ανθρώπους στον θάνατο και θα αυξηθεί στα 13 εκατομμύρια μέχρι το 2030. 4. Το 55% των θανάτων στον αναπτυσσόμενο κόσμο οφείλεται στον καρκίνο αλλά μόνο το 2% της χρηματοδότησης προορίζεται για την αντιμετώπισή του. Χαρακτηριστικά, η δαπάνη για την φαρμακευτική αγωγή ενός παιδιού, στον υπό ανάπτυξη κόσμο, είναι 300 φορές μικρότερη από την αντίστοιχη στις ΗΠΑ. 5. Η συννοσηρότητα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Συγκεκριμένα, ενώ στην Βόρεια Αμερική η πιθανότητα συνύπαρξης καρκίνου και μεταδοτικών νοσημάτων είναι 1:25, στις αναπτυσσόμενες χώρες εκτινάσσεται στο 1:4.

Είναι πράγματι τραγικό να υπάρχουν παιδιά, που ενώ φυσιολογικά θα έπρεπε να χαίρονται την ζωή, αφενός υποφέρουν από τον καρκίνο και αφετέρου η θεραπεία τους είναι ανεπαρκής λόγω του ότι είχαν την «ατυχία» να ζουν σε μη ευνοούμενα, οικονομικά, κράτη. Η κατάσταση γίνεται πιο δραματική σε ότι αφορά την αντιμετώπιση του καρκινικού πόνου. Περιοχές όπως η Αφρική, η Μέση Ανατολή, η Κεντρική και Νότια Αμερική έχουν περιορισμένη πρόσβαση στην αναλγητική θεραπεία που οδηγεί σε ανεπαρκή αντιμετώπιση του καρκινικού πόνου.

Γίνεται αντιληπτό πως ο δρόμος που πρέπει να διανυθεί ακόμα μέχρι τον επιθυμητό στόχο είναι πολύ μακρύς ακόμα. Αν και η ιατρική έχει να προτείνει θεραπευτικά πρωτόκολλα για την αντιμετώπιση του πόνου, οι πολιτικές υγείας, διακρατικά, δημιουργούν απαγορεύσεις στην διαθεσιμότητα και πρόσβαση στα αναλγητικά. Ο αποκλειστικός αποδέκτης όμως είναι ο ασθενής που δυστυχώς πολλές φορές είναι ένα παιδί.