ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΕΣ

Οι αρθρίτιδες είναι μακροχρόνιες σωματικές ασθένειες που συχνά συνοδεύονται από χρόνιο πόνο, περιορισμό της καθημερινής δραστηριότητας και ψυχολογικό stress, παράγοντες που μπορεί να έχουν μια πολύπλοκη και αμφίδρομη συσχέτιση με την κατάθλιψη.

Είναι, επίσης, γεγονός ότι μεταξύ άλλων, στην θεραπευτική προσέγγιση των ασθενών με αρθρίτιδα, συστήνονται και αντικαταθλιπτικά-αγχολυτικά φάρμακα τα οποία, συν τοις άλλοις, έχουν, ως ένα βαθμό, ευεργετική επίδραση στην ύφεση του πόνου. Δυστυχώς όμως, με βάση πολλές μελέτες, έχει διαπιστωθεί ότι οι ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα, κυρίως, προβαίνουν σε πράξεις αυτοχειρίας αν και είναι συνεπείς στην φαρμακευτική τους αγωγή.

Μια εμπεριστατωμένη έρευνα για την διερεύνηση της συσχέτισης αρθρίτιδας και αυτοκτονικής διάθεσης έγινε πριν 14 χρόνια, από Φινλανδούς ερευνητές, οι οποίοι προσπάθησαν να προσδιορίσουν το δημογραφικό και ψυχολογικό προφίλ των ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα που έγιναν αυτόχειρες. Μελετήθηκε ένας μεγάλος αριθμός ασθενών από τα μητρώα νοσηλευτικών ιδρυμάτων της χώρας και διατυπώθηκαν τα εξής συμπεράσματα:

• Οι γυναίκες με ρευματοειδή αρθρίτιδα είναι πιο επιρρεπείς στην διάπραξη αυτοκτονιών σε σχέση με τους άνδρες ασθενείς και το 50%, πριν τον θάνατό τους, είχαν κάνει, τουλάχιστον, μια αποτυχημένη απόπειρα. Το 60% των γυναικών που αυτοκτόνησαν το έκαναν για ψυχιατρικούς λόγους και όχι λόγω του ανυπόφορου πόνου, όπως λανθασμένα θεωρούν πολλοί ιατροί και το 90% υπέφερε από κατάθλιψη. Επίσης, αξιοσημείωτο είναι ότι το 90% των γυναικών επέλεξαν βίαιο τρόπο θανάτου.

• Οι άνδρες-αυτόχειρες δεν παραδέχτηκαν κατά τη διάρκεια της ασθένειάς τους ότι αντιμετώπιζαν πρόβλημα που τους δημιουργούσε τάσεις αυτοκτονίας. Μόνο το 11% είχε κάνει αποτυχημένη απόπειρα στο παρελθόν, παρουσίαζαν λιγότερο συχνά κατάθλιψη, σε σχέση με τις γυναίκες, αλλά διέπραξαν την μοιραία πράξη έπειτα από μικρότερο χρονικό διάστημα πάσχοντες από ρευματοειδή αρθρίτιδα από ότι οι γυναίκες ασθενείς. Είναι σοκαριστικό ότι όλοι οι άνδρες αυτόχειρες επέλεξαν βίαιο τρόπο θανάτου όμως ο αυτοκτονικός ιδεασμός δεν είχε σχέση με ψυχιατρικά προβλήματα. Το αλκοόλ, η κακοποίηση στην παιδική ηλικία και η βίαιη συμπεριφορά ήταν τα σημάδια της ψυχολογικής διαταραχής στους άνδρες που αυτοκτόνησαν.

Συμπερασματικά, οι ερευνητές συσχέτισαν την κατάθλιψη των αυτόχειρων με την σεροτονίνη, τις κυτοκίνες, τις προσταγλανδίνες και την φλεγμονή όπως και τους υποδοχείς των γλυκοκορτικοειδών, ο ρόλος των οποίων δικαιολογούσε και τις διαφοροποιήσεις στα δύο φύλα που προαναφέρθηκαν. Επειδή όμως η μελέτη αφορούσε μόνο ασθενείς που νοσηλεύτηκαν και όχι το γενικό πληθυσμό με ρευματοειδή αρθρίτιδα όπως επίσης και το γεγονός ότι στην Φινλανδία η συχνότητα της νόσου είναι χαμηλή, υπήρχε ο ενδοιασμός για την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων.

Έκτοτε, έγιναν και άλλες μελέτες με πιο πρόσφατη μια Καναδική έρευνα που θα δημοσιευτεί τον Σεπτέμβριο και επιβεβαιώνει τους Φινλανδούς. Σύμφωνα λοιπόν με την συγκεκριμένη έρευνα, μεγαλύτερη προδιάθεση για πράξεις αυτοχειρίας είχαν ασθενείς με αρθρίτιδα οι οποίοι κατά φθίνουσα σειρά στην συχνότητα εμφάνισης ήταν στη ζωή τους θύματα: χρόνιας ενδοοικογενειακής βίας, παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης, καταθλιπτικής διαταραχής, κρίσεων άγχους, παιδικής σωματικής κακοποίησης, εξάρτησης από τα ναρκωτικά και το αλκοόλ και, τελευταίου, του χρόνιου πόνου. Επίσης διαπιστώθηκε ότι οι ασθενείς με αρθρίτιδα εμφανίζουν 46% συχνότερα αυτοκτονική τάση από τους μη πάσχοντες.

Εν κατακλείδι, σύσταση της μελέτης είναι να διερευνηθεί εκτενέστερα το θέμα ώστε να αποσαφηνιστούν οι μηχανισμοί μέσω των οποίων σχετίζονται οι αρθρίτιδες με τις απόπειρες αυτοκτονίας. Επίσης υπάρχει η παρότρυνση να μην εστιάζεται όλη η προσοχή στη χορήγηση των πανάκριβων ρευματολογικών φαρμάκων και των κατά σωρεία αναλγητικών, αλλά στην χαρτογράφηση του ψυχολογικού προφίλ των ασθενών, αφού από τα μέχρι τώρα δεδομένα φαίνεται ότι στους ψυχιάτρους εναποτίθεται η επίλυση του προβλήματος.