ΠΑΥΣΙΠΟΝΑ ΚΑΙ ΤΡΟΧΑΙΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ

Ερευνητές από το Οντάριο και το Toronto’s Institute for Clinical Evaluative Sciences κατέληξαν στο συμπέρασμα πως οι άνθρωποι που λαμβάνουν οπιοειδή αναλγητικά έχουν υψηλότερη πιθανότητα να γίνουν θύματα τροχαίων ατυχημάτων, ακόμα και αν λαμβάνουν χαμηλές δόσεις. Το αποτέλεσμα της έρευνας είναι σημαντικό και οι ασθενείς πρέπει να γνωρίζουν πως τα συγκεκριμένα παυσίπονα, από ό,τι φαίνεται, ελαττώνουν την ετοιμότητα στην διάρκεια της οδήγησης.

Ως υλικό της έρευνας, που δημοσιεύτηκε στο Jama Internal Medicine το 2013, χρησιμοποιήθηκαν ενήλικες που είχαν κάνει χρήση οπιοειδών όπως οξυκωδόνη, μορφίνη και κωδεΐνη και ήταν θύματα τροχαίου με δίκυκλα οχήματα. Όλοι οι άνθρωποι που συμμετείχαν στην μελέτη είχαν καταφύγει στα επείγοντα τμήματα των νοσοκομείων προς αναζήτηση ιατρικής βοήθειας.

Οι ερευνητές για την μελέτη τους ανέτρεξαν στα αρχεία των τμημάτων επειγόντων περιστατικών και στα δεδομένα συνταγογράφησης. Συνολικά, χρησιμοποιήθηκαν αρχεία 500.000 ασθενών ηλικίας 18-64 ετών. Τα θύματα τροχαίων που έκαναν λήψη παυσίπονων συγκρίθηκαν με ομοειδή ομάδα ελέγχου. Το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν ήταν πως η χρήση οπιοειδών σχετίζεται με ατυχήματα που προκαλούν οι οδηγοί.

Συγκεκριμένα, οι οδηγοί που λάμβαναν μικρή δόση οπιοειδών αναλγητικών εμφάνιζαν 21% αυξημένη πιθανότητα για τροχαίο ατύχημα. Το ποσοστό ανερχόταν στο 42% όταν η δόση αυξανόταν. Αντίθετα, δεν βρέθηκε καμία συσχέτιση μεταξύ της δόσης των συγκεκριμένων φαρμάκων και του κινδύνου ατυχήματος για τους συνεπιβάτες, τους πεζούς και τα υπόλοιπα άτομα που ήταν τραυματίες σε τροχαία. Το πρόβλημα εστιάζεται αποκλειστικά στους οδηγούς.

Υπήρχε, όμως, ένα παράδοξο στα αποτελέσματα. Ενώ ο κίνδυνος τροχαίων ατυχημάτων σε ασθενείς που λάμβαναν μεγάλες δόσεις ήταν 42% υψηλότερος σε σχέση με εκείνους που λάμβαναν μικρή δόση, οι ασθενείς που έπαιρναν την μέγιστη δόση εμφάνιζαν κίνδυνο μόλις 23% αντίστοιχα. Οι ερευνητές δεν γνωρίζουν την εξήγηση του φαινομένου, διατύπωσαν όμως κάποιες εικασίες. Μια άποψη είναι πως οι ασθενείς αναπτύσσουν ανοχή η οποία ελαττώνει την αρνητική επίδραση στην οδήγηση. Μια άλλη θεωρία υποστηρίζει πως οι άνθρωποι στους οποίους συνταγογραφούνται οι μέγιστες δόσεις των οπιοειδών, δεν τα κάνουν προσωπική χρήση αλλά τα εμπορεύονται σε άλλους εθισμένους χρήστες. Τέλος, υπάρχει η άποψη πως τα μικρότερα ποσοστά ατυχημάτων ενδεχομένως, να συνδέονται με το ότι η σοβαρότητα της νόσου είναι αποτρεπτική για την οδήγηση. Λιγότερες ώρες οδήγησης συνεπάγεται και μειωμένος κίνδυνος τροχαίων ατυχημάτων.

Εκτός, όμως, από την επιστημονική προσέγγιση του θέματος υπάρχει και η καθημερινή πρακτική πλευρά. Είναι μεγάλο πρόβλημα το ότι χιλιάδες άνθρωποι που λαμβάνουν οπιοειδή οδηγούν παρότι η ικανότητά τους να οδηγήσουν με ασφάλεια το όχημά τους είναι επηρεασμένη. Οι ίδιοι θα έπρεπε να αποφεύγουν την οδήγηση έως ότου ολοκληρωθεί η θεραπεία τους. Επίσης, οι ιατροί οφείλουν να ενημερώνουν τους ασθενείς τους για τον δυνητικό κίνδυνο ατυχήματος που διατρέχουν. Τέλος, θα πρέπει η πολιτεία να βελτιώσει την δημόσια εκπαίδευση γύρω από τους κινδύνους χρήσης των οπιοειδών στους οδηγούς. Ήδη υπάρχει η σκέψη στις χώρες της Βόρειας Αμερικής για αφαίρεση της άδειας οδήγησης στους ασθενείς υπό θεραπεία με οπιοειδή.

Εκείνο που έχει αξία είναι η διασφάλιση της υγείας και της ζωής ασθενών και μη. Ένα τροχαίο ατύχημα έχει πολύπλευρες διαστάσεις και δημιουργεί ποικίλα προβλήματα που δεν αφορούν αποκλειστικά τον υπεύθυνο οδηγό.