ΤΙ ΣΥΝΔΕΕΙ ΘΥΤΕΣ ΚΑΙ ΘΥΜΑΤΑ ΤΟΥ BULLYING
Η ερευνητική ομάδα του Yale Medicine Child Study Center, ειδική στην μελέτη του παιδικού θυμού και επιθετικότητας, εξέτασε τους βιολογικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες που αποτελούν τη βάση που ωθεί κάποια παιδιά να βλάπτουν, να ταπεινώνουν και να εκφοβίζουν άλλα άτομα.
Η συγκεκριμένη μελέτη κρίθηκε επιτακτική λόγω της σοβαρότητας του προβλήματος. Στις ΗΠΑ, ένα στα τέσσερα παιδιά καταγράφεται ως θύμα εκφοβισμού κάθε χρόνο. Το bullying αποτελεί δημόσιο πρόβλημα υγείας καθώς συνδέεται με μια μακροσκελή λίστα σωματικών και νοητικών διαταραχών της υγείας, συμπεριλαμβανομένων της παχυσαρκίας, της κατάθλιψης, της εμφάνισης ανησυχίας, της χαμηλής αυτοεκτίμησης και άλλων χρόνιων νοσημάτων. Οι συνέπειες του εκφοβισμού είναι περισσότερο επιβλαβείς από την παιδική κακοποίηση από τους ενήλικες και τα θύματα εμφανίζουν μια υποβαθμισμένη ποιότητα ζωής και χαμηλότερο εισόδημα εφόρου ζωής.
Το αξιοσημείωτο είναι πως θύματα και θύτες εμφανίζουν κοινές διαταραχές της συναισθηματικής ανάπτυξης. Η ανησυχία, η κατάθλιψη και η χαμηλή αυτοεκτίμηση χαρακτηρίζουν και τους θύτες. Όσοι ασκούν bullying δεν είναι αδιάφοροι για τις πράξεις τους, όπως λανθασμένα θεωρείται. Οι θύτες αισθάνονται τις αρνητικές συνέπειες της συμπεριφοράς τους και εμφανίζονται αμήχανοι, συγχυσμένοι και κοινωνικά απομονωμένοι. Το πρόβλημα τους γεννάται από το γεγονός ότι δεν γνωρίζουν πως υπάρχουν και άλλοι τρόποι συμπεριφοράς, διότι κανείς από το οικογενειακό τους περιβάλλον δεν τους εξήγησε τι σημαίνει να πληγώνεις τα συναισθήματα του συνανθρώπου σου.
Οι ερευνητές, μέσω ειδικών τεστ αξιολόγησης της συμπεριφοράς των θυτών, διαπίστωσαν πως τα συγκεκριμένα παιδιά σημείωναν υψηλά σκορ σε δοκιμασίες που σχετίζονταν με σκληρά και ασυγκίνητα συναισθηματικά χαρακτηριστικά. Συγκεκριμένα, τα παιδιά και οι έφηβοι που ασκούν εκφοβισμό είναι ανίκανα στο να αντιληφθούν το στρες και την ανησυχία των παιδιών υποψήφιων θυμάτων. Συνήθως τα θύματα είναι παιδιά που δεν έχουν ενεργό ρόλο στην οικογένεια, έχουν tic ή εμφανίζουν το σύνδρομο διαταραχής ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ). Η ευαισθησία, η κοινωνική απόσυρση και η ιδιαιτερότητα των συγκεκριμένων παιδιών γίνονται αντιληπτές από τους θύτες οι οποίοι λόγω των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν στην διαχείριση του θυμού και της επιθετικότητας στοχοποιούν τους ευάλωτους.
Σε μια προσπάθεια ανεύρεσης των αιτιών που οδηγούν στην άσκηση εκφοβισμού, η ερευνητική ομάδα παρατήρησε πως στον απεικονιστικό έλεγχο, με μαγνητική τομογραφία, των θυτών υπάρχουν κάποιες διαφορές στην απεικόνιση του εγκεφάλου συγκριτικά με τον μέσο όρο των «φυσιολογικών» παιδιών. Επίσης, κατέληξαν στο συμπέρασμα πως ο τρόπος ανατροφής και διαπαιδαγώγησης των παιδιών και τα ψυχικά τραύματα στην πρώιμη παιδική ηλικία δρουν επιβαρυντικά στην κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξή τους.
Το ερώτημα, όμως, που τίθεται είναι: μπορούμε να κάνουμε κάτι; Κατ’ αρχάς θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η συμβουλή «αγνόησέ το» προς τα θύματα είναι εντελώς λανθασμένη. Η σύσταση των ειδικών είναι η αναγνώριση των προβληματικών συμπεριφορών και η επίλυσή τους. Εάν το bullying συμβαίνει στα σχολεία θα πρέπει να γίνει συζήτηση των ειδικών με το παιδί, τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς, τους διευθυντές των σχολικών μονάδων και γενικά όσων εμπλέκονται στην καθημερινή ζωή θυμάτων και θυτών. Απλή λύση δεν υπάρχει, εντούτοις, οι στρατηγικές που εφαρμόζονται στις ΗΠΑ δείχνουν πως είναι αποτελεσματικές καθώς τα περιστατικά αυτοκτονιών των θυμάτων του εκφοβισμού έχουν ελαττωθεί σε σχέση με το παρελθόν όπως και τα ποσοστά των καταγεγραμμένων θυμάτων.
Το κάθε παιδί, μέσω εκπαίδευσης από την οικογένεια και το σχολείο, πρέπει να κατανοήσει και να αποδεχτεί τις ιδιαιτερότητες και την μοναδικότητα του κάθε συνομήλικού του. Τα παιδιά πρέπει να αποτελούν μέλη μιας ομάδας όπου ο ένας κατανοεί και βοηθά τον άλλο. «Δεν μπορούμε να αντικαταστήσουμε το bullying με την απομόνωση. Πρέπει να το αντικαταστήσουμε με την φιλία».