ΑΡΝΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Τα περισσότερα παιδιά και οι έφηβοι πηγαίνουν στο σχολείο ακόμα και αν παραπονιούνται. Περίπου το 10-15% των μαθητών εκτιμάται ότι χάνει το 10% των σχολικών ωρών κάθε χρόνο, γεγονός που τους καθιστά «χρόνια απόντες». Είναι μια μεγάλη πρόκληση για τα σχολεία σήμερα και ένα σημαντικό πρόβλημα για τους μαθητές και τις οικογένειές τους.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους οι μαθητές αποφεύγουν ή αρνούνται να πηγαίνουν στο σχολείο. Μερικά παιδιά έχουν ιατρικά προβλήματα που τα υποχρεώνει να παραμένουν στο σπίτι. Κάποια άλλα αποφεύγουν το σχολείο γιατί οι γονείς στα πλαίσια της αδιαφορίας δεν μπαίνουν στον κόπο να τα συνοδεύουν το πρωί στις σχολικές μονάδες. Τέλος, υπάρχει και μια τρίτη κατηγορία παιδιών που αρνούνται το σχολείο γιατί η φοίτηση είναι για εκείνα μια σκληρή δοκιμασία από ακαδημαϊκής, κοινωνικής και συναισθηματικής πλευράς. Τα παιδιά αυτά κατατάσσονται στην κατηγορία «αρνητές σχολείου».
Η αποφυγή του σχολείου, σύμφωνα με το Child Study Center του Πανεπιστημίου του Yale, είναι ένα πρόβλημα πιο συνηθισμένο από ό,τι νομίζουν οι περισσότεροι άνθρωποι. Τα παιδιά κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες: σε εκείνα που δεν παρακολουθούν καθόλου το σχολείο, σε εκείνα που σπάνια πηγαίνουν και σε εκείνα, που είναι και τα περισσότερα, που κάνουν τακτικά απουσίες, περίπου 1-2 ημέρες την εβδομάδα. Οι μαθητές που αρνούνται το σχολείο προέρχονται από ένα περιβάλλον με μειονεκτικό υπόβαθρο καθώς είναι παιδιά με χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο ή είναι μέλη εθνικών μειονοτήτων. Εάν τα συγκεκριμένα παιδιά χάνουν διδακτικές ώρες σημαίνει πως η εκπαίδευσή τους είναι ανεπαρκής και υπάρχει κίνδυνος της οριστικής εγκατάλειψης του σχολείου. Αυτό είναι σίγουρο πως εμποδίζει τα παιδιά να ξεφύγουν από την μειονεκτική θέση στην οποία γεννήθηκαν και μεγαλώνουν.
Ο ρόλος του σχολείου είναι καταλυτικός γιατί προσφέρει τρεις λόγους που το κάνουν ελκυστικό. Δίνει στα παιδιά την ευκαιρία για μόρφωση και πνευματική εξέλιξη, την δυνατότητα να ανακαλύψουν το ταλέντο τους στον αθλητισμό και στις τέχνες και την ευκαιρία των κοινωνικών επαφών. Εάν, όμως, ένα παιδί δεν μπορεί να διακριθεί σε κάποιον από τους αναφερόμενους τομείς, και δεν είναι σπάνιο φαινόμενο, σκέφτεται πως δεν υπάρχει λόγος να πηγαίνει στο σχολείο. Η φοίτηση του δημιουργεί την αίσθηση του εγκλωβισμού και του προκαλεί άγχος.
Το συγκεκριμένο πρόβλημα αρχίζει να εμφανίζεται στα γυμνασιακά χρόνια. Είναι η πλέον κατάλληλη ηλικία όπου τα παιδιά μπορούν μόνα τους να αποφασίζουν. Όταν, λοιπόν, απέχουν από το σχολείο για κάποιο χρονικό διάστημα, τότε η επιστροφή είναι πολύ δύσκολη. Υπάρχουν ερωτήσεις σχετικά με την απουσία που συναισθηματικά επιβαρύνουν τον μαθητή και τον ωθούν σε νέα απομάκρυνση από το σχολείο. Αυτό πλέον είναι ένα πρόβλημα, κυρίως για τους γονείς, διότι τα περιθώρια αντίδρασης είναι περιορισμένα. Ένα παιδί 4 ετών είναι εύκολο να το οδηγήσει ο γονιός στο σχολείο, έναν 14χρονο έφηβο όμως όχι, και εκεί αρχίζει η διαμάχη.
Η λύση του προβλήματος βρίσκεται στη συνεργασία εκπαιδευτικών, ιατρών, ψυχολόγων και γονέων. Το πρώτο βήμα είναι η εύρεση της αιτίας που προκαλεί ανησυχία στο μαθητή και αρνείται το σχολικό χώρο. Τα οικογενειακά προβλήματα, οι δυσκολίες στη μάθηση, οι νοητικές και ψυχολογικές διαταραχές και τα κοινωνικά ζητήματα όπως το bullying πρέπει να αναζητηθούν ως πιθανά αίτια. Στη συνέχεια, γίνεται προσπάθεια αντιμετώπισης του άγχους του παιδιού και εκπαίδευσης των γονέων μέσω της ψυχοθεραπευτικής παρέμβασης SPACE (Supportive Parenting for Anxious Childhood Emotions). Σκοπός της προσπάθειας είναι η αποτελεσματική αντιμετώπιση των θεμάτων που απασχολούν τα παιδιά και η παρακίνησή τους ώστε να ξαναγίνει το σχολείο ενδιαφέρον.
Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε όλοι πως η αποφυγή του σχολείου είναι ένα σύμπτωμα και όχι η διάγνωση και σκοπός μας είναι η εξασφάλιση ενός δημιουργικού και ελπιδοφόρου μέλλοντος για τα συγκεκριμένα παιδιά.