ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΕΣ ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ: Ο ΜΥΘΟΣ ΠΟΥ ΔΙΑΙΩΝΙΖΕΤΑΙ

Για έναν καταθλιπτικό ασθενή, η περίοδος των Χριστουγέννων είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Αισθάνεται έντονο stress, μοναξιά και η ανάμνηση των αγαπημένων προσώπων που έχουν φύγει του προκαλεί θλίψη. Θα περίμενε, λοιπόν, κανείς ότι πολλοί προβαίνουν σε πράξεις αυτοχειρίας. Πρόσφατες μελέτες, όμως, σε αρκετές χώρες έδειξαν ότι η συχνότητα των αυτοκτονιών τον Δεκέμβριο και ειδικά τα Χριστούγεννα τείνει να είναι η χαμηλότερη του έτους. Αντίθετα, σε άλλες μεγάλες γιορτές καταγράφονται υψηλά ποσοστά αυτοκτονιών. Μια τέτοια γιορτή είναι και η Πρωτοχρονιά.

Τον Ιούνιο του 2016, στο Journal of Affective Disorders δημοσιεύτηκε μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο σε χρονική περίοδο 15 ετών. Τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν την παρατήρηση. Την ημέρα των Χριστουγέννων οι αυτοκτονίες εμφάνισαν σταθερά μείωση ενώ ανήμερα της Πρωτοχρονιάς παρουσιάζουν αιχμή. Επίσης, οι ερευνητές παρατήρησαν μεγάλη συχνότητα αυτοκτονιών την άνοιξη και την ημέρα Δευτέρα.

Έρευνα που διεξήχθη στις ΗΠΑ, λίγο παλαιότερα, κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα. Συγκεκριμένα, τα Χριστούγεννα οι αυτοκτονίες είναι κατά 15% χαμηλότερες από το μέσο όρο του έτους.

Στα ίδια αποτελέσματα οδηγήθηκε η έρευνα που έγινε στην Αυστρία και δημοσιεύτηκε το 2015 στο European Journal of Public Health. Οι αυτοκτονίες είναι κατά 25% λιγότερες την ημέρα των Χριστουγέννων και παραμένουν σε χαμηλό ποσοστό έως την Πρωτοχρονιά όπου παρατηρούνται οι περισσότερες αυτοχειρίες του χρόνου. Επίσης, στην Αυστρία οι αυτοκτονίες είναι αυξημένες τις ημέρες Δευτέρα και Τρίτη και την εβδομάδα μετά το Πάσχα.

Το ίδιο μοτίβο παρατηρείται και στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Εξαίρεση αποτελούν η Αυστραλία και το Μεξικό όπου εμφανίζουν το ίδιο υψηλό ποσοστό αυτοκτονιών και τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά. Στην Αυστραλία, επίσης, την Ημέρα της Μητέρας αυτοκτονούν πολλοί και στο Μεξικό, την Ημέρα της Εθνικής τους Ανεξαρτησίας.

Οι ειδικοί προσπάθησαν να δώσουν κάποιες εξηγήσεις για το φαινόμενο. Σαν βασικό αιτιολογικό παράγοντα προτείνουν το «broken promise effect» που επηρεάζει και μη καταθλιπτικούς ασθενείς. Πρόκειται για ένα συναίσθημα που βιώνουν οι άνθρωποι καθώς περιμένουν στις διακοπές να διασκεδάσουν και να χαλαρώσουν και απογοητεύονται στη σκέψη της επιστροφής στην καθημερινότητα. Για τους καταθλιπτικούς, το συναίσθημα είναι πιο έντονο καθώς η προοπτική ενός κενού νέου χρόνου αυξάνει την απογοήτευση και τον κίνδυνο αυτοχειρίας. Η μεγαλύτερη κατανάλωση αλκοόλ που παρατηρείται την παραμονή και ανήμερα της Πρωτοχρονιάς παίζουν ρόλο στη χαμηλή ικανότητα αυτοσυγκράτησης που επιβαρύνει την τάση αυτοκτονίας. Υπάρχει, επιπλέον, η εικασία ότι οι αυτόχειρες αν και επιθυμούν να δώσουν τέλος στη ζωή τους νωρίτερα, το αναβάλλουν ώστε να μπορέσουν οι οικογένειές τους να γιορτάσουν τα Χριστούγεννα.

Τα συγκεκριμένα ευρήματα είναι πολύ σημαντικά για τους ιατρούς αλλά και τους υπεύθυνους Πολιτικής Υγείας. Στις ΗΠΑ, το Center for Disease Control and Prevention προειδοποιεί πως το να διαιωνίζεται ο μύθος των αυτοκτονιών τα Χριστούγεννα δημιουργεί προβλήματα. Παρατηρείται μικρότερη μέριμνα που βλάπτει την πρόληψη και τις προσπάθειες αφύπνισης του πληθυσμού. Η συγκεκριμένη κακή αντίληψη εξηγεί την απουσία εγρήγορσης και το σχεδιασμό παροχής ψυχιατρικής φροντίδας την περίοδο της Πρωτοχρονιάς.

Σύμφωνα με τους ειδικούς θα ήταν φρόνιμο να παρέχεται η δυνατότητα διακοπών στους καταθλιπτικούς ασθενείς και ειδικά στο σπίτι τους αλλά καθώς πλησιάζει η Πρωτοχρονιά πρέπει να τους παρέχεται εντατική υποστήριξη.