4 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ

Με αφορμή την ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ, το διαδίκτυο θα κατακλυστεί από πάμπολλες ανακοινώσεις που σκοπό έχουν να ενημερώσουν και να ευαισθητοποιήσουν ασθενείς και μη σχετικά με την συγκεκριμένη νόσο. Κοινός παρονομαστής όλων αποτελεί η αδιαμφισβήτητη αλήθεια ότι ο καρκινοπαθής από την στιγμή της διάγνωσης του καρκίνου διακατέχεται από τον φόβο του θανάτου και του επικείμενου πόνου. Ανεξάρτητα όμως από τα ψυχικά αποθέματα του κάθε ασθενή και τον τρόπο που θα διαχειριστεί την κατάσταση της υγείας του, η πορεία και αντιμετώπιση του πόνου καθορίζεται από κάποια πλαίσια που πρέπει να εφαρμόζονται. Ο καρκινοπαθής έχει το αναφαίρετο δικαίωμα να γνωρίζει ότι αφορά τον πόνο του ώστε να συμμετέχει στην επιλογή της αναλγητικής θεραπείας του μέσω της σωστής επικοινωνίας και συνεργασίας με τον ιατρό του.

Κατ' αρχάς, ο πόνος δεν αποτελεί χαρακτηριστικό όλων των καρκινοπαθών. Ένας στους τρεις ασθενείς που είναι υπό θεραπεία βιώνει πόνο και η πιθανότητα αυξάνεται στην περίπτωση που ο καρκίνος επανεμφανιστεί ή παρουσιαστεί μετάσταση. Ο πόνος μπορεί να έχει διάφορες μορφές και ποικίλλει από ήπιος έως σοβαρός.

ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ

1. Καρκίνος: Όσο ο όγκος μεγαλώνει, προκαλεί πίεση στα οστά, στα νεύρα και σε άλλα όργανα προκαλώντας πόνο. Ο πόνος προέρχεται είτε από το σημείο της αρχικής εντόπισης του όγκου είτε από τις περιοχές που υπάρχουν μεταστάσεις.

2. Επεμβατικές θεραπείες: Οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται για την αφαίρεση ή την συρρίκνωση του όγκου (χειρουργείο, ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία) ελαττώνουν τον πόνο που οφείλεται στον καρκίνο. Όμως σε δεύτερο χρόνο, οι τεχνικές αυτές προκαλούν πόνους στον ασθενή. Το χειρουργείο αποτελεί μια επώδυνη εμπειρία και σε αρκετές περιπτώσεις η μετεγχειρητική αποκατάσταση είναι αργή. Η ακτινοθεραπεία προκαλεί αίσθημα καυσαλγίας και επώδυνες ουλές. Όσο αφορά στην χημειοθεραπεία, υπάρχουν επώδυνες και ενοχλητικές παρενέργειες όπως πληγές στόματος, διάρροια και βλάβες νεύρων.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ

1. Επεμβατικές τεχνικές: Χειρουργείο, ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία. Συμβάλλουν στην αφαίρεση του όγκου οπότε και ελαχιστοποιείται και ο πόνος που οφείλεται αποκλειστικά στον καρκίνο.

2. Φάρμακα: Παρακεταμόλη, αντιφλεγμονώδη, κορτιζόνη και οπιοειδή. Η χρήση τους γίνεται με συγκεκριμένους τρόπους και σταδιοποίηση και σε συνδυασμό και με άλλες κατηγορίες φαρμάκων.

3. Φυσικοθεραπεία

ΤΡΟΠΟΙ ΛΗΨΗΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

1. Από το στόμα: Χάπια, κάψουλες, πόσιμο υγρό

2. Υπογλώσσια που διαλύονται γρήγορα

3. Ενδοφλέβια οδός

4. Από το ορθό με την μορφή υπόθετου

5. Αυτοκόλλητα δέρματος

6. Αποκλεισμοί νεύρων

ΑΙΤΙΑ ΥΠΟ-ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ

1. Υποτίμηση του ερωτήματος, στον καρκινοπαθή, για τον πόνο και τη φύση του: Η ερώτηση σχετικά με την ύπαρξη πόνου είναι βασική στην λήψη του ιστορικού από τον ιατρό. Η αναφορά του πόνου συνεπάγεται εκτίμηση και αντιμετώπισή του.

2. Άγνοια της κατάλληλης αναλγητικής αγωγής: Στην περίπτωση που ο ιατρός δεν έχει καταρτιστεί σε πιο εξειδικευμένα θεραπευτικά πρωτόκολλα θα πρέπει ο ασθενής να παραπέμπεται σε εξειδικευμένο αλγολόγο.

3. Ανησυχία για την κατάχρηση των αναλγητικών: Παρόλη τη γενική θεώρηση ότι οι καρκινοπαθείς μπορεί να κάνουν κατάχρηση των φαρμάκων, στην πραγματικότητα δεν καταγράφεται τέτοια τάση.

4. Η απροθυμία των ασθενών να μιλήσουν για τον πόνο: Πολλοί ασθενείς δεν αναφέρουν τον πόνο τους γιατί πιστεύουν πως ενοχλούν τον ιατρό. Επίσης, έχουν τον φόβο ότι ο πόνος σημαίνει επιδείνωση της κατάστασης της υγείας τους. Άλλοι ασθενείς θεωρούν ότι ο πόνος είναι αναμενόμενο σύμπτωμα της νόσου και οφείλουν να μάθουν να ζουν με αυτόν χωρίς να ενοχλούν το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και το συγγενικό τους περιβάλλον.

5. Ο φόβος του εθισμού: Εθισμός δεν παρατηρείται στους καρκινοπαθείς που λαμβάνουν παυσίπονα στο σωστό θεραπευτικό σχήμα. Κίνδυνο εθισμού διατρέχουν όσοι λαμβάνουν αναλγητικά χωρίς να πονούν.

6. Ο φόβος των παρενεργειών: Οι ασθενείς φοβούνται για την εμφάνιση ανεπιθύμητων εκδηλώσεων όπως: υπνηλία, δυσκοιλιότητα, ελάττωση της ενεργητικότητας, ανικανότητα επικοινωνίας με τους οικείους τους, σύγχυση, λήθαργος, γαστρεντερικές διαταραχές, μεταβολές της αρτηριακής πίεσης και ηπατική ανεπάρκεια. Ο κάθε ασθενής όμως είναι ξεχωριστή περίπτωση και η θεραπεία του εξατομικεύεται.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΣΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ

1. Να αναφέρετε κάθε ενοχλητικό πόνο στον ιατρό σας. Εάν είναι επίμονος και επεμβαίνει στην ποιότητα της καθημερινής σας ζωής, πρέπει να αντιμετωπίζεται.

2. Αν και κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί την πλήρη υποχώρηση του πόνου, μπορεί να ελαττωθεί σε βαθμό που να είναι ανεκτός και μη ενοχλητικός.

3. Διατηρείστε ένα ημερολόγιο πόνου. Εκεί θα καταγράφετε τα χαρακτηριστικά του πόνου σας, τους παράγοντες που τον χειροτερεύουν ή τον βελτιώνουν και την επίδραση των φαρμάκων. Επίσης, χρησιμοποιείστε την κλίμακα του πόνου για να βαθμολογήσετε τα επώδυνα συμπτώματά σας. Όλες αυτές οι πληροφορίες θα εκτιμηθούν από τον θεράποντα ιατρό σας.

Η σωστή προσέγγιση του καρκινικού πόνου αποτελεί τον πρωταρχικό και βασικό παράγοντα της επιτυχημένης αντιμετώπισής του. Δυστυχώς, όμως, οι καρκινοπαθείς γίνονται βορά σε επιτήδειους και άσχετους με την ορθή ιατρική πράξη που υπόσχονται θαυματουργές θεραπείες που δεν έχουν καμιά αποτελεσματικότητα και επιστημονική τεκμηρίωση.