ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΗ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ

Όταν οι καρκινοπαθείς αναφέρουν ότι πονούν, συνήθως, εννοούν ότι αισθάνονται την ύπαρξη πληγής σε κάποιο σημείο του σώματός τους. Μπορεί, όμως, και να σημαίνει ότι γενικά δεν αισθάνονται άνετα ή ταλαιπωρούνται από μια ασαφή ενόχληση. Σημαντικό να αναφερθεί είναι, επίσης, πως ο πόνος γίνεται εντονότερος και ενοχλητικός όταν ο ασθενής αισθάνεται λύπη, ανησυχία ή κατάθλιψη. Σε αυτήν την εξαιρετικά δυσάρεστη κατάσταση καλείται να επέμβει η ιατρική ομάδα του καρκινοπαθή με οδηγίες που μπορούν να εφαρμοστούν και στο σπίτι με τη βοήθεια των φροντιστών.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, ακόμα και ο σοβαρός πόνος μπορεί να ρυθμιστεί πολύ ικανοποιητικά με συνδυασμούς φαρμάκων που λαμβάνονται από το στόμα. Βασική προϋπόθεση είναι, όμως, η τακτική λήψη των αναλγητικών με το συγκεκριμένο πρόγραμμα που συστήνει ο θεράπων ιατρός. Η λήψη παυσίπονων δεν αρχίζει συγχρόνως με την έναρξη της συμπτωματολογίας ούτε μόνο όταν ο πόνος γίνεται έντονος.

Αρκετές φορές, ο πόνος εμφανίζει εξάρσεις μεταξύ των προγραμματισμένων δόσεων. Δεν σημαίνει, ωστόσο, ότι ο ασθενής θα μείνει ακάλυπτος από αναλγητική αγωγή. Σύμφωνα με τις οδηγίες του ιατρού, μπορούν να δοθούν επιπλέον δόσεις ή συνδυασμοί αναλγητικών φαρμάκων. Κανείς δεν αμφισβητεί πως ο εγκατεστημένος καρκινικός πόνος καταπονεί σωματικά τον άρρωστο και τον εξαντλεί ψυχικά, καθώς του περιορίζει ή στερεί τη δυνατότητα αγαπημένων ενασχολήσεων. Η προσπάθεια, λοιπόν, της ιατρικής ομάδας επικεντρώνεται στην ελάττωση της έντασης του πόνου, μιας και δεν μπορεί να εξαλειφθεί πλήρως, και στην προσφορά λειτουργικότητας στον ασθενή. Για να επιτευχθεί ο στόχος θα πρέπει να ενημερώνεται τακτικά ο ιατρός και, κυρίως, μέσω της χρήσης του ημερολογίου πόνου από τον ασθενή ή τους οικείους του.

Η κατάσταση ενός καρκινοπαθή, αντικειμενικά, είναι πολύ δύσκολη και οι αλλαγές της φυσικής κατάστασής του τη δυσχεραίνει περισσότερο. Προκαλείται, λοιπόν, μια σύγχυση σχετικά με το πότε θα πρέπει να συμβουλεύεται ο ασθενής τον ιατρό του, ποια δηλαδή είναι τα συμπτώματα που χρήζουν άμεσης φροντίδας. Κάθε φορά, λοιπόν, που παρατηρείται κάποιο από τα ακόλουθα κλινικά συμπτώματα, ενημερώνουμε τον ιατρό μας.

1. Παραμονή πόνου ή επανεμφάνισή του πριν την προγραμματισμένη ώρα της επόμενης δόσης.

2. Αλλαγές στη μορφή του πόνου ή εμφάνιση νέων επώδυνων σημείων.

3. Διαταραχές του ύπνου.

4. Έλλειψη ενδιαφέροντος για ασχολίες που ο ασθενής συνήθιζε να κάνει καθημερινά ή περιορισμός λειτουργικότητας.

5. Αδυναμία λήψης φαρμάκων από το στόμα.

6. Επίμονη υπνηλία ή σύγχυση.

7. Εμφάνιση νέων συμπτωμάτων όπως δυσκοιλιότητα, ναυτία, αδυναμία σίτισης, ούρησης και βάδισης.

Με τη σωστή ενημέρωση του θεράποντος ιατρού είναι εφικτή η ανακουφιστική φροντίδα του καρκινοπαθή στο σπίτι, εφόσον κριθεί ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις. Συνεπώς, ο ασθενής αντιμετωπίζεται κατάλληλα και δεν χρειάζεται η άσκοπη και εξαντλητική μετακίνησή του από το σπίτι σε κάποιο νοσηλευτικό ίδρυμα. Συγκεκριμένα, από το American Cancer Society έχουν προταθεί ορισμένες κατευθυντήριες οδηγίες που απευθύνονται σε ασθενείς και φροντιστές.

Οι καρκινοπαθείς, κατά την παραμονή τους στην οικία τους, μπορούν να πράξουν τα εξής:

1. Αναφέρουν στον ιατρό τους είτε σε τηλεφωνική επικοινωνία είτε μέσω ηλεκτρονικού ημερολογίου πόνου, σε τακτά χρονικά διαστήματα, τα χαρακτηριστικά του πόνου τους: την εντόπισή του, τη χρονική στιγμή έναρξης, τη διάρκεια, την ποιότητα, τους παράγοντες που τον βελτιώνουν ή τον επιδεινώνουν και τις επιδράσεις του στην καθημερινή ζωή τους.

2. Χρησιμοποιούν την κλίμακα του πόνου με τον τρόπο που έχουν εκπαιδευτεί από τον ιατρό τους.

3. Λαμβάνουν τα παυσίπονά τους σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που έχει σχεδιάσει ο αλγολόγος τους. Αναφέρουν τις περιπτώσεις που η δόση ήταν ανεπαρκής και λαμβάνουν άμεσα την ενδιάμεση δόση στις κρίσεις του πόνου. Η υπομονή και η λήψη του παυσίπονου όταν ο πόνος είναι έντονος αποτελεί κακή επιλογή.

4. Εάν παρατηρείται ύφεση του πόνου, ο ασθενής μπορεί να αυξήσει τη φυσική του δραστηριότητα. Σε καμία περίπτωση δεν σταματά την αναλγητική του αγωγή ή ελαττώνει τις δόσεις των φαρμάκων του χωρίς την άδεια του ιατρού του.

5. Τα αναλγητικά πολλές φορές προκαλούν ναυτία, δυσκοιλιότητα ή υπνηλία. Ο ασθενής δεν πρέπει να τα σταματήσει χωρίς την ενημέρωση του θεράποντος ιατρού.

6. Σε καμία περίπτωση δεν τεμαχίζουμε ή κονιορτοποιούμε τα αναλγητικά χάπια. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να γίνει επικίνδυνο.

Οι φροντιστές των ασθενών, έχοντας την ευθύνη της φαρμακευτικής τους αγωγής και της περίθαλψης, θα πρέπει να έχουν υπόψη τους τα εξής:

1. Παρατηρούν τις εκφράσεις του ασθενή και προσέχουν αν κάνει γκριμάτσες πόνου, έχει ένταση, παραπονιέται σιωπηλά ή δείχνει απροθυμία να μετακινηθεί εκτός κρεβατιού.

2. Αναφέρουν στον θεράποντα ιατρό αν ο ασθενής εμφανίσει υπνηλία ή σύγχυση με την έναρξη μιας νέας αναλγητικής θεραπείας.

3. Σχεδιάζουν δραστηριότητες για τους ασθενείς ώστε να αποσπαστεί η προσοχή τους από την ασθένεια τους.

4. Προσπαθούν να εντάξουν στο καθημερινό διαιτολόγιο του αρρώστου φρούτα και τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες.

5. Στις περιπτώσεις που ο καρκινοπαθής αδυνατεί να λάβει τα φάρμακά του από το στόμα, επικοινωνούν με τον ιατρό τους για την επιλογή αναλγητικών σε άλλη μορφή.

6. Ο φροντιστής και ο ιατρός πρέπει να είναι σε συνεργασία για την επίτευξη της λήψης των παυσίπονων με βάση το χρονοδιάγραμμα. Οι ασθενείς, πολλές φορές, ξεχνούν και υπάρχει ο κίνδυνος της υπέρ και υπό δοσολογίας.

7. Ιδιαίτερη προσοχή στον τρόπο τοποθέτησης των διαδερμικών αυτοκόλλητων. Είναι προτιμότερο να εκπαιδευτεί ο φροντιστής από τον ιατρό για τον σωστό τρόπο τοποθέτησης και απομάκρυνσης του αυτοκόλλητου.

8. Αποθαρρύνουμε τον ασθενή να οδηγεί ή να χειρίζεται μηχανήματα εφόσον λαμβάνει συγκεκριμένη κατηγορία αναλγητικών.

9. Ένας φροντιστής παραμένει λειτουργικός εάν αφιερώνει χρόνο στον εαυτό του. Σε ορισμένες περιπτώσεις είναι χρήσιμη η παροχή στήριξης από ειδικές ομάδες.

Η κατ οίκον νοσηλεία είναι εφικτή εάν τηρούνται οι προϋποθέσεις που απαιτούνται ανάλογα με το στάδιο της ασθένειας. Είναι εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση, ειδικά για ιατρούς και φροντιστές, βελτιώνει ωστόσο την ψυχική διάθεση του πάσχοντα. Οι ισορροπίες είναι εύθραυστες και δεν υπάρχουν πρωτόκολλα συμπεριφοράς, ωστόσο, όποιος συμμετέχει το πράττει επιδιώκοντας τα βέλτιστα για τον καρκινοπαθή.