ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΣΕ ΠΟΛΕΜΟ;
Είναι γεγονός πως αρκετοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν την επιστήμη και τη θρησκεία ως εχθρούς, σε πόλεμο, για την απόκτηση της ηγεσίας στην σύγχρονη πολυπολιτισμική κοινωνία μας. Κάποιοι άλλοι θεωρούν ότι η επιστήμη και η θρησκεία είναι δύο εντελώς άσχετες μεταξύ τους πτυχές της ζωής. Ωστόσο, είναι γεγονός πως η επιστήμη δεν αποτελεί τη μοναδική πηγή γνώσης και η θρησκεία φτάνει πέρα από τη σφαίρα των αξιών και των ηθών. Στην πραγματικότητα, η θρησκεία μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο στην επιστήμη, όπως στην ανάπτυξη της σύγχρονης ιατρικής δεοντολογίας. Η επιστήμη, με τη σειρά της, μπορεί να ενισχύσει την πνευματική ζωή των πιστών οι οποίοι οφείλουν να χαίρονται με τις επιστημονικές ανακαλύψεις που αποκαλύπτουν τη δόξα του Θεού Δημιουργού.
Όταν η θεωρία της δημιουργίας και της εξέλιξης συγκρούονται, δυστυχώς, διατυπώνονται απόψεις και ιστορίες που υποδηλώνουν ότι υπάρχει βαθιά σύγκρουση μεταξύ επιστήμης και χριστιανισμού. Στην περίπτωση αυτή, αναπόφευκτα, αναφέρεται η περίπτωση του Γαλιλαίου, ο οποίος κατηγορήθηκε, το 1633, από τους εκκλησιαστικούς φορείς διότι δίδασκε ότι η Γη περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο. Ο ίδιος, όμως, ο Γαλιλαίος, ήταν χριστιανός και πίστευε ότι «η δόξα και το μεγαλείο του Παντοδύναμου Θεού διακρίνονται με θαυμαστό τρόπο σε όλα τα έργα Του». Πολλοί επιστήμονες, τότε και τώρα, όπως ο Γαλιλαίος, δεν βλέπουν καμία σύγκρουση μεταξύ του επιστημονικού έργου και της πίστης τους.
Ένας τρόπος για να παραλειφθούν οι συγκρούσεις μεταξύ επιστήμης και χριστιανισμού είναι να θεωρηθούν ως εντελώς ξεχωριστές έννοιες με διαφορετικούς σκοπούς, μεθόδους και πηγές γνώσης. Αυτή η άποψη τονίζει ότι η επιστήμη είναι ένα σύστημα γνώσης για τον κόσμο και τη συμπεριφορά του ενώ η θρησκεία αφορά στη ηθική και τον Θεό. Αυτό το μοντέλο έχει κάποιες αδυναμίες αλλά βοηθά στην κατανόηση των σημαντικών πτυχών της σχέσης θρησκείας και επιστήμης. Πολλές προφανείς συγκρούσεις μεταξύ τους οφείλονται στην έλλειψη κατανόησης των θεμελιωδών διαφορών ανάμεσά τους. Αυτό το μοντέλο μας υπενθυμίζει, ωστόσο, ότι η επιστήμη δεν είναι η μοναδική πηγή γνώσης. Υπάρχουν πολλά είδη ερωτήσεων που απλά δεν εμπίπτουν στον τομέα της επιστήμης.
Είναι αδιαμφισβήτητη αλήθεια πως η επιστήμη έχει τεράστια επιτυχία στην κατανόηση του φυσικού κόσμου αλλά δεν μπορεί να κατέχει την απόλυτη γνώση για τη ζωή. Η επιστήμη δεν μπορεί να απαντήσει στη ερώτηση «Υπάρχει Θεός»; Μερικοί άνθρωποι υποστηρίζουν ότι η ύπαρξη του Θεού είναι στην πραγματικότητα ένας επιστημονικός ισχυρισμός που θα μπορούσε να θεωρηθεί ως χημική αντίδραση. Αλλά η επιστήμη μελετά τον φυσικό κόσμο και όχι τον υπερφυσικό. Καμιά επιστημονική δοκιμασία ή θεωρία δεν θα μπορούσε να αποδείξει ή να διαψεύσει την ύπαρξη ενός υπερφυσικού δημιουργού. Ο ισχυρισμός ότι «ο Θεός υπάρχει» είναι μεταφυσικός και όχι ισχυρισμός για τη φύση ή τους φυσικούς νόμους. Από την άλλη πλευρά, το συγκεκριμένο μοντέλο μας υπενθυμίζει ότι η Βίβλος δεν είναι η μόνη πηγή γνώσης. Η Βίβλος είναι σιωπηλή για τα περισσότερα θέματα που αφορούν τους επιστήμονες γιατί δεν αποτελεί εγχειρίδιο επιστήμης. Αντ’ αυτού, ο Θεός μας διδάσκει για τα επιστημονικά ζητήματα μέσω της γενικής Του αποκάλυψης με τη δημιουργημένη τάξη.
Ωστόσο, αυτό το μοντέλο παρουσιάζει ορισμένες αδυναμίες. Απομονώνει τη θρησκεία από την επιστήμη και μέσω αυτής της οδού δεν μπορούμε να κατανοήσουμε τις αλληλεπιδράσεις που έχουν, είτε αρνητικές είτε θετικές. Το μοντέλο θέτει επίσης τη επιστήμη μόνη της, εκτός θρησκείας, ενώ οι χριστιανοί πιστεύουν ότι κανένα μέρος της ζωής μας δεν είναι εκτός της σχέσης μας με τον Θεό.
Το δεύτερο μοντέλο προσέγγισης θεωρεί πως η επιστήμη και ο χριστιανισμός αλληλεπιδρούν, διορθώνουν και αλληλοενισχύονται. Παρόλο που πολλά ερωτήματα μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σαφώς ως ερωτήσεις επιστήμης ή ως ερωτήματα θρησκείας, άλλα ερωτήματα βρίσκονται στα όρια. Σε πολύπλοκα ζητήματα απαιτείται όλη η γνώση που μπορούμε να συλλέξουμε. Η αναζήτηση της αλήθειας μονομερώς, στην επιστήμη ή στη θρησκεία, οδηγεί σε μια παραμορφωμένη άποψη του θέματος. Για να αντιμετωπίσουμε, λοιπόν, πολλά περίπλοκα ζητήματα χρειαζόμαστε τόσο την επιστήμη όσο και την ηθική γείωση της θρησκείας. Δεν μπορούμε απλά να δώσουμε μια γρήγορη απάντηση από τη Βίβλο χωρίς να μελετήσουμε τις επιστημονικές δυσκολίες ούτε μπορούμε να κοιτάξουμε μόνο στην επιστήμη για να κατευθύνουμε τις ηθικές αποφάσεις. Ο χριστιανισμός αποτελεί τη βάση για τα ηθικά πρότυπα που είναι απαραίτητα για την κατάλληλη χρήση της επιστήμης και της τεχνολογίας. Η επιστήμη έχει επίσης θετικό αντίκτυπο στην πίστη του χριστιανού. Οι πιστοί βλέπουν τη δόξα του Θεού όπως αποκαλύπτεται στην όμορφη συμμετρία ενός φύλλου ή στην πολύπλοκη βιοχημική δραστηριότητα που πραγματοποιείται στο κύτταρο. Η επιστήμη και η τεχνολογία μας έδειξαν πολύ περισσότερα για τη δημιουργία του κόσμου από τον Θεό σε σχέση με ότι ήταν γνωστό στους βιβλικούς χρόνους, αποκαλύπτοντας ολοένα και περισσότερο τη δόξα του Θεού. Τέλος, ο χριστιανισμός μπορεί να προσφέρει το πλαίσιο πεποιθήσεων για το πώς και γιατί κάνουμε την επιστήμη. Οι χριστιανοί δεν χρειάζεται να θέσουν κατά μέρος την πίστη τους όταν πρέπει να ασχοληθούν με την επιστήμη.
«Η ψευδοεπιστήμη δημαγωγεί εναντίον τής πίστης και η ψευδοθεολογία δημαγωγεί εναντίον τής επιστήμης.». (Άγιος Νικόλαος Επίσκοπος Αχρίδος και Ζίτσης, 1880 - 1956)