Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΕΜΒΟΛΙΑΣΤΙΚΗΣ ΤΑΣΗΣ ΣΥΜΠΙΠΤΕΙ ΧΡΟΝΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΑΡΧΗ ΤΟΥ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥ

Η αύξηση του αριθμού των ανθρώπων που προβαίνουν σε εμβολιασμό για την Covid-19 είναι ελπιδοφόρα είδηση, ωστόσο μια πρόσφατη μελέτη στο Journal of the American Medical Association έδειξε ότι το 32% των πολιτών στις Ηνωμένες Πολιτείες (και σε αντιστοιχία και στις υπόλοιπες χώρες του δυτικού κόσμου) δηλώνουν αρνητικοί να εμβολιαστούν κατά του ιού. Η πιο πρόσφατη ομάδα αμφισβητιών είναι γονείς παιδιών που μόλις έλαβαν έγκριση για να κάνουν τα εμβόλια. Η συγκεκριμένη διαπίστωση επιβεβαιώνεται από μια δημοσκόπηση που διενεργήθηκε στα τέλη Οκτωβρίου του 2021 από το Kaiser Family Foundation που δείχνει ότι λιγότεροι από 1 στους 3 Αμερικανούς γονείς θέλουν να εμβολιάσουν τα παιδιά τους ηλικίας 5 έως 11 ετών. Ενώ είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι το ζήτημα της αντίστασης στα εμβόλια έχει αποκτήσει ένα κοινό ακολούθων και λαμβάνει πολύ περισσότερα πρωτοσέλιδα τη δεδομένη χρονική περίοδο, λόγω της πανδημίας, ο δισταγμός σχετικά με τους εμβολιασμούς δεν είναι κάτι καινούργιο. Στην πραγματικότητα, το συναίσθημα της αντίδρασης στις ενδεδειγμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις δεν είναι μόνο τόσο παλιό όσο η ίδια η δημοκρατία, αλλά και παλαιότερο.

Ο διστακτικός εμβολιασμός συμβαδίζει πάντα με τα εμβόλια, πράγμα που σημαίνει ότι το εύρος του προβλήματος είναι πιο βαθύ και δυσεπίλυτο από ό,τι πολλοί καταλαβαίνουν ακόμη και όταν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιούνται για τη διάδοση τέτοιων συναισθημάτων περισσότερο από ποτέ. Αυτό σημαίνει ότι η κάθε χώρα είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν μπορεί να βασιστεί μόνο σε ήπια εργαλεία όπως η εκπαίδευση και τα κίνητρα για να εμβολιαστεί επαρκής αριθμός ατόμων. Τα παραδείγματα από το παρελθόν, πολλά. Όταν το 1796, ο Jennerανακάλυψε τη μέθοδο εμβολιασμού κατά της ευλογιάς , αντιμετωπίστηκε αρχικά με δυσπιστία από την επιστημονική κοινότητα της εποχής καθώς και από τον κλήρο που ισχυριζόταν ότι ο εμβολιασμός ήταν απεχθής πράξη ενάντια στη θεία θέληση. Αντιμέτωποι με ανάλογη αντίδραση ήρθαν υγειονομικοί στις ΗΠΑ όταν προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν τον εμβολιασμό για την καταπολέμηση της επιδημίας της ευλογιάς και προπηλακίστηκαν. Η εφημερίδα Washington Post, χρόνια αργότερα, περιέγραψε την επίθεση ως πυροδοτημένη από «τον φόβο για την επιστήμη, την καχυποψία για την άρχουσα ελίτ και την πεποίθηση ότι η ιατρική μπορεί να ανακατευτεί με το θέλημα του Θεού».

«Είναι ενδιαφέρον ότι τα σημεία που παρατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια των πρώτων δεκαετιών του 1800 δεν διαφέρουν πολύ από τα σημεία που γίνονται σήμερα», σημειώνει η Elizabeth Jacombs, καθηγήτρια επιδημιολογίας και βιοστατιστικής στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα. Οι αντι-εμβολιαστές έπρεπε πάντα να βασίζονται σε ακραία δεδομένα μεροληψίας- επιβεβαίωσης για να υποστηρίξουν τη θεωρία τους. Για αυτούς, η εστίαση δεν μπορεί ποτέ να είναι στον αριθμό των ανθρώπων που πεθαίνουν ή νοσηλεύονται ως αποτέλεσμα της ασθένειας. Σήμερα, για παράδειγμα, πρέπει να επικεντρωθούν στον 1 στους 200.000 ανθρώπους που έχουν μια σοβαρή ανεπιθύμητη —ακόμη και μη θανατηφόρα— αντίδραση σε ένα εμβόλιο αντί για τον 1 στους 150 ανθρώπους που πεθαίνουν από την Covid-19. Και φυσικά, οι θρησκευτικές πεποιθήσεις συνεχίζουν να παίζουν ρόλο και στη διστακτικότητα των εμβολίων, καθώς αλλάζει η επιστήμη. Ενώ πολλοί θρησκευτικοί ηγέτες έχουν ενθαρρύνει τους ενορίτες τους να εμβολιαστούν κατά της Covid-19, ορισμένοι σήμερα έχουν αντιταχθεί με το σκεπτικό ότι ορισμένα εμβόλια έχουν αναπτυχθεί χρησιμοποιώντας εμβρυϊκά κύτταρα. Προηγουμένως, ορισμένοι υπερορθόδοξοι ραβίνοι και άλλοι θρησκευτικοί ηγέτες ανέφεραν αποκαλυπτικές πληροφορίες ότι τα εμβόλια είναι «πειραματικά», που τα παρομοιάζουν με «θυσία παιδιών», ενώ στη Νιγηρία, οι μουσουλμανικές κοινότητες μποϊκόταραν τον εμβολιασμό κατά της πολιομυελίτιδας όταν θρησκευτικοί ηγέτες είπαν στους οπαδούς τους ότι μπορεί να έχουν μολυνθεί με παράγοντες κατά της γονιμότητας, HIV και καρκινικούς παράγοντες.

Η σύγχρονη εποχή έχει φέρει και νέους λόγους για διστακτικότητα εμβολιασμού. Κατά ειρωνικό τρόπο, χάρη στην επιτυχία των εμβολίων, λίγοι άνθρωποι σήμερα έχουν δει από πρώτο χέρι τις συνέπειες των ασθενειών που είναι γνωστό ότι προλαμβάνουν τα εμβόλια. «Η αρχή του αόρατου, εκτός μυαλού, ισχύει για τον δισταγμό εμβολιασμού», λέει ο Dr Martin Myers, πρώην διευθυντής του Γραφείου Εθνικού Προγράμματος Εμβολίων του Υπουργείου Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών των ΗΠΑ. Επειδή τα εμβόλια λειτουργούν, οι σύγχρονοι γονείς δεν διακατέχονται πλέον από τους τρομερούς φόβους που ήταν τόσο συνηθισμένοι όταν οι γονείς, σε παλαιότερες εποχές, αναγνώριζαν συμπτώματα μηνιγγίτιδας, πολιομυελίτιδας ή ερυθράς στα παιδιά τους. Μετά, φυσικά, υπάρχουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που συνεισφέρουν στην προώθηση των αντι-επιστημονικών συμπεριφορών και στο κίνημα κατά των εμβολίων. Τέτοιες πλατφόρμες ενισχύουν το πρόβλημα λειτουργώντας ως θάλαμοι ηχούς, δημιουργώντας ένα οικονομικό μοντέλο που ανταμείβει τις αναρτήσεις που μοιράζονται ευρέως (ακόμα και αν είναι ψευδείς ή παραπλανητικές) και δημιουργώντας χώρους και ομάδες για να συγκεντρωθούν οι αντι-εμβολιαστές γύρω από την παραπληροφόρηση .

Φυσικά, κάποιος δισταγμός στο εμβόλιο είναι κατανοητός. Εκείνο, όμως, που είναι σημαντικό είναι να διατηρήσουμε τις σπάνιες παρενέργειες του εμβολίου σε σωστή προοπτική, επισημαίνοντας τις θανατηφόρες ασθένειες από τις οποίες προστατεύουν. Παρόλα αυτά είναι σαφές πως η επί αιώνες αντίσταση στα εμβόλια εξακολουθεί να είναι θελκτική και αρκετή για να πείσει ορισμένους να αρνηθούν τον εμβολιασμό. Σε αυτήν την περίπτωση η μόνη επιλογή που απομένει είναι η απαίτηση απόδειξης πιστοποιητικού εμβολιασμού για την ελεύθερη είσοδο σε καταστήματα και εκδηλώσεις σε τοπικό και ευρύτερο πεδίο κοινωνικής δραστηριότητας. Ενδεχομένως να μην αποτελεί αρεστή επιλογή αλλά όταν η λογική δεν έχει σημασία για κάποιον, πρέπει να βρεις κάτι που τον ενδιαφέρει, ώστε η στέρηση του να λειτουργήσει ως μοχλός επίτευξης της προάσπισης της δημόσιας υγείας.