Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΩΝ ΙΑΤΡΩΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΝ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟ ΓΙΑ ΤΗΝ COVID-19
Τα στοιχεία για τα εμβόλια Covid-19 είναι σαφή: είναι ασφαλή και λειτουργούν. Αν και ορισμένοι ανησυχούν για την έλλειψη μακροπρόθεσμων δεδομένων, η σημασία της δεδομένης αμφισβήτησης είναι υπερεκτιμημένη. Από την άλλη πλευρά, οι κλινικοί κίνδυνοι της Covid-19 (συμπεριλαμβανομένου του μακρού covid) είναι πραγματικοί, ειδικά για εκείνους που εργάζονται στην υγειονομική περίθαλψη, όπου η πιθανότητα να έρθουν αντιμέτωποι με μια μολυσματική ασθένεια είναι σχετικά υψηλή. Είναι γεγονός ότι η περίοδος που ακολούθησε την έναρξη της πανδημίας ήταν απίστευτα δύσκολη με πολλές αβεβαιότητες και δύσκολες αποφάσεις σχετικά με τη φροντίδα των ασθενών ενώ παράλληλα είχαν ενταθεί οι ανησυχίες των ιατρών σχετικά με την ευημερία των ίδιων αλλά και των γύρω τους. Η άφιξη, όμως, των εμβολίων για την Covid-19 παρείχε νέα εργαλεία για την προστασία των ασθενών, των γιατρών και των οικογενειών τους και, με την πρόοδο της διάθεσής τους, υπάρχει η ελπίδα ότι αρχίζουμε να βλέπουμε ένα φως στο τέλος της σήραγγας.
Εντούτοις, σε μια τόσο κρίσιμη καμπή στο θέμα της διαχείρισης της πανδημίας, υπήρξε, σε παγκόσμια κλίμακα, ένα ποσοστό υγειονομικών υπαλλήλων που τέθηκαν ενάντια στον εμβολιασμό και η αντίθεσή τους κορυφώθηκε με την πρόταση από τους ειδικούς της υποχρεωτικής ανοσοποίησης μέσω του εμβολίου. Και στο σημείο αυτό τέθηκε ένα ηθικό δίλημμα που προστέθηκε στα τόσα άλλα που αναπόφευκτα δημιούργησε η πανδημία και οι πολιτικοί χειρισμοί της. Στο πλαίσιο, λοιπόν, της προσπάθειας προσέγγισης του προβλήματος, υπήρξαν δύο εξαιρετικές τοποθετήσεις: ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στις 29/03/2021 στο περιοδικό BMJ και η επίσημη τοποθέτηση του Συμβουλίου Ηθικών και Δικαστικών Υποθέσεων του American Medical Association, που απευθύνονται στους αντιεμβολιαστές ιατρούς:
«Η επιλογή του εμβολίου ή όχι είναι προσωπική και εξαρτάται από τις ατομικές συνθήκες. Αλλά σε μια εποχή, όπως η τωρινή, που εμείς οι επαγγελματίες υγείας διαδραματίζουμε έναν εξαιρετικά σημαντικό ρόλο, πρέπει να δώσουμε το παράδειγμα. Τα εμβόλια δεν προστατεύουν μόνο εσάς και τους ασθενείς σας, αλλά και τον ευρύτερο πληθυσμό. Τα νοσοκομεία και οι κοινοτικές πρακτικές είναι ενισχυτές μετάδοσης: μία ή δύο περιπτώσεις μπορεί να πολλαπλασιαστούν γρήγορα. Συνεπώς, πρέπει να αποφευχθούν οι εστίες σε θεσμικά πλαίσια. Ο καλύτερος τρόπος για να γίνει αυτό είναι μέσω εμβολιασμού.
Στο σημείο αυτό, το ζήτημα της αμφισβήτησης του εμβολιασμού ανάγεται σε ηθική υπόθεση η οποία βασίζεται στο επαγγελματικό καθήκον που έχουν οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης να προστατεύουν τους ασθενείς τους: μην κάνετε κακό. Παρόλο που ο καθένας έχει το δικαίωμα να αποφασίσει εάν θα κάνει εμβόλιο ή όχι, οι ασθενείς (συχνά ηλικιωμένοι ή αδιάθετοι, και ως εκ τούτου ευάλωτοι στην covid-19) έχουν επίσης θεμελιώδη δικαιώματα να προστατεύονται από βλάβες που μπορούν να αποφευχθούν. Όταν αυτές οι αρχές έρχονται σε σύγκρουση, πρέπει να ευνοούνται οι ενέργειες που προστατεύουν το καλύτερο συμφέρον των ασθενών. Επομένως, ενώ δεν υπάρχει απόλυτο καθήκον να εμβολιαστείτε, πρέπει να λάβετε υπόψη τον κίνδυνο μετάδοσης του κορωνοϊού σε ασθενείς, ιδιαίτερα σε αυτούς που είναι κλινικά ευάλωτοι. Εάν έχετε βάσιμους λόγους να μην εμβολιαστείτε, θα πρέπει να λάβετε τα κατάλληλα μέτρα για να μειώσετε τους κινδύνους για τους ασθενείς και να δώσετε προτεραιότητα στην ασφάλειά τους καθώς επίσης και να αποδεχτείτε την ευθύνη και τις συνέπειες αν αποτελέσετε εστία μετάδοσης της νόσου.
Ως εκ τούτου, το ιατρικό προσωπικό που αρνείται το εμβόλιο πρέπει να είναι έτοιμο να αιτιολογήσει την απόφασή του και, όπου είναι δυνατόν, να μετριάσει τυχόν κινδύνους. Εάν η απροθυμία σχετίζεται με κάποιο πρόβλημα υγείας, ο εξαναγκασμός ενός εργαζόμενου στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης να λάβει το εμβόλιο θα μπορούσε να θεωρηθεί παράνομη διάκριση σύμφωνα με τον Νόμο για την Ισότητα 2010 (σε ισχύ στο Ηνωμένο Βασίλειο). Εάν η άρνηση οφείλεται σε θρησκευτικές πεποιθήσεις, αυτό θα πρέπει επίσης να τηρείται σύμφωνα με τους εργατικούς νόμους. Η εκτίμηση, ωστόσο, είναι ότι δύσκολα θα γίνει αποδεκτή η απόφαση για τον καθολικό και υποχρεωτικό εμβολιασμό στο υγειονομικό προσωπικό. Αυτό συμβαίνει γιατί οι άνθρωποι, εκ φύσεως, έχουν την ανάγκη να θεωρούν ότι είναι σε θέση να λαμβάνουν αυτόνομα αποφάσεις που αφορούν τη ζωή τους και στην προκείμενη περίπτωση, του εμβολιασμού τους. Αναγκάζοντας, λοιπόν, κάποιον που δεν είναι σίγουρος ή εμφανίζεται απρόθυμος να εμβολιαστεί, θα μπορούσε να οδηγήσει σε δυσπιστία του γενικού κοινωνικού συνόλου. Δυστυχώς, η επίλυση αυτού του προβλήματος διαφαίνεται χρονοβόρα και συνεπάγεται ταπεινές, ειλικρινείς και δυσάρεστες συζητήσεις καθώς και προσφορά εκπαίδευσης και υποστήριξης στους αντιρρησίες. Το να καταστεί, λοιπόν, υποχρεωτικό το εμβόλιο αυτήν τη χρονική στιγμή, εμποδίζει την ευκαιρία να διεξαχθούν αυτές οι ανοιχτές συζητήσεις και θα μπορούσε να προωθήσει τη δυσπιστία και την απομάκρυνση των χαλαρά αναποφάσιστων πολιτών από τον εμβολιασμό.
Γίνεται, λοιπόν, σαφές ότι η καθολική ανοσοποίηση των ιατρών προβλέπει ότι γενικά όταν υπάρχει ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο, οι υγειονομικοί έχουν την ευθύνη να αποδεχθούν την ανοσοποίηση προς το συμφέρον της προστασίας των ασθενών τους, των συναδέλφων τους και της κοινότητας. Αποτελεί μέρος της συνολικής τους ευθύνης για την αντιμετώπιση κρίσεων της δημόσιας υγείας. Η αποδοχή του εμβολιασμού είναι σημαντική επίσης για τον ρόλο των ιατρών ως εκπαιδευτών και προτύπων για υπεύθυνες πρακτικές δημόσιας υγείας. Οι ιατροί που αρνούνται να εμβολιαστούν για οποιοδήποτε λόγο, πρέπει να εκπληρώσουν τη θεμελιώδη ευθύνη για τη δημόσια υγεία. Όταν υπάρχει ένα ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο για την πρόληψη της εξάπλωσης μιας πανδημικής νόσου, οι ιατροί, χωρίς ιατρική αντένδειξη, έχουν ηθικό χρέος και καθήκον να εμβολιαστούν. Οι υγειονομικοί που αρνούνται να εμβολιαστούν μπορεί να αποτελέσουν περιττό ιατρικό κίνδυνο για ευάλωτους ασθενείς ή συναδέλφους. Και σε αυτό το σημείο θα πρέπει να επισημανθεί ότι όσοι υγειονομικοί αντιτίθεται σθεναρά, αδικαιολόγητα και με θορυβώδη τρόπο στον εμβολιασμό, οφείλουν να πετύχουν μια ηθική ισορροπία μεταξύ των προσωπικών τους πεποιθήσεων και των υποχρεώσεών τους ως επαγγελματιών παροχής υγείας».