ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΚΑΘΟΡΙΖΟΥΝ ΤΗ ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΝ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟ

Οι απόψεις του κοινού για τον εμβολιασμό περιλαμβάνουν ποικίλες και βαθιές πεποιθήσεις που συνιστούν αποτέλεσμα της έντασης μεταξύ διαφορετικών πολιτισμικών απόψεων και συστημάτων αξίας. Αρκετές από τις βασικές πολιτιστικές προοπτικές και τοποθετήσεις για τον εμβολιασμό προέρχονται από τα εξής: (1) Ατομικά δικαιώματα και στάσεις δημόσιας υγείας ως προς τον εμβολιασμό, (2) Διάφορες θρησκευτικές απόψεις και αντιρρήσεις εμβολίων, και (3) Υποψίες και δυσπιστία εμβολίων μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών και κοινοτήτων του πλανήτη.

1. ΑΤΟΜΑ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

Πολλές χώρες απαιτούν από τους πολίτες τους να λαμβάνουν συγκεκριμένους εμβολιασμούς. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, οι κρατικοί νόμοι υπαγορεύουν υποχρεωτικούς εμβολιασμούς, όπως εκείνους που απαιτούνται για την είσοδο των παιδιών στο σχολείο. Συγχρόνως, όμως, εμφανίζονται αντιπαραθέσεις σχετικά με την αποτελεσματικότητα, την ασφάλεια και την ηθική της υποχρεωτικής ανοσοποίησης που απορρέουν από τη μακροχρόνια ένταση μεταξύ δύο, μερικές φορές αποκλινόντων, στόχων: την προστασία των ατομικών ελευθεριών και την προάσπιση της υγείας του κοινού. Οι προτεραιότητες των ατόμων έναντι της δημόσιας υγείας συζητήθηκαν για πρώτη φορά στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ πριν από περισσότερα από 100 χρόνια. Στην αντιπαράθεση εκείνη μεταξύ του Jacobson, ενός πολίτη, και της πολιτείας της Μασαχουσέτης, ο πρώτος αρνήθηκε να εμβολιαστεί για την ευλογιά, επειδή πίστευε ότι ο νόμος παραβίαζε το δικαίωμά του να φροντίζει το σώμα του με τον τρόπο που ο ίδιος γνώριζε καλύτερα. Το δικαστήριο τότε απέρριψε την πρόκληση του Jacobson. Έκτοτε, αυτή η κρίσιμη απόφαση του 1905 χρησίμευσε ως το θεμέλιο για κρατικές δράσεις για τον περιορισμό των ατομικών ελευθεριών προκειμένου να προστατευθεί η υγεία του κοινού. Όπως, όμως, είναι αναμενόμενο, μια τέτοια απόφαση δημιούργησε ένταση που υπάρχει ακόμα και σήμερα, επειδή οι κανονισμοί για τη δημόσια υγεία στοχεύουν στην προστασία όσο το δυνατόν περισσότερων ανθρώπων έναντι των ατομικών προτιμήσεων. Στην περίπτωση του εμβολιασμού, οι εντολές θυσιάζουν την ατομική αυτονομία για την προστασία των κοινοτήτων από ασθένειες. Αυτό συμβαίνει διότι τα άτομα που δεν εμβολιάζονται ενέχουν κινδύνους για παιδιά ή άτομα με ιατρικές αντενδείξεις που δεν μπορούν να εμβολιαστούν, καθώς και ανθρώπους που εντάσσονται στις ευπαθείς ομάδες.

Παρόλα αυτά, μερίδα ατόμων απαιτεί να ασκήσει το δικαίωμα προστασίας των ιδίων και των παιδιών τους στις περιπτώσεις που δεν αποδέχονται τα υπάρχοντα ιατρικά στοιχεία σχετικά με τη σχετική ασφάλεια των εμβολίων όπως και όταν οι ιδεολογικές τους πεποιθήσεις δεν υποστηρίζουν τον εμβολιασμό. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να επισημανθεί ότι οι καλές πολιτικές δημόσιας υγείας ισορροπούν τόσο τα ατομικά δικαιώματα όσο και τις ανάγκες της κοινότητας. Ως εκ τούτου, οι αξιωματούχοι της δημόσιας υγείας πρέπει να αναγνωρίσουν και να σεβαστούν την παρουσία διαφορετικών κοινωνικών και πολιτιστικών προοπτικών ως προς τις πολιτικές εμβολιασμού, για να βοηθήσουν στην υποστήριξη της επιτυχίας και της αποδοχής τους.

2. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ ΕΜΒΟΛΙΩΝ

Ορισμένες θρησκείες και συστήματα πεποιθήσεων προωθούν εναλλακτικές προοπτικές για τον εμβολιασμό. Οι θρησκευτικές αντιρρήσεις στα εμβόλια βασίζονται γενικά στα ηθικά διλήμματα που σχετίζονται με τη χρήση ανθρώπινων ιστών για τη δημιουργία εμβολίων καθώς επίσης και στις πεποιθήσεις ότι το σώμα είναι ιερό και ως εκ τούτου δεν πρέπει να λαμβάνει συγκεκριμένες χημικές ουσίες, αίμα ή ιστούς από ζώα αλλά να θεραπεύεται από τον Θεό και με φυσικά μέσα. Για παράδειγμα, η Καθολική Εκκλησία αναγνωρίζει την αξία των εμβολίων και τη σημασία της προστασίας της υγείας των ατόμων και της κοινότητας. Υποστηρίζει, ωστόσο, ότι τα μέλη της θα πρέπει να αναζητούν εναλλακτικές λύσεις, όταν είναι διαθέσιμες, στις περιπτώσεις εμβολίων που παράγονται χρησιμοποιώντας κυτταρικές σειρές που προέρχονται από έμβρυα που έχουν αποβληθεί. Τα περισσότερα κράτη των ΗΠΑ, με εξαίρεση τη Δυτική Βιρτζίνια και το Μισισιπή, επιτρέπουν σε άτομα να υποβάλουν αίτηση για θρησκευτικές εξαιρέσεις σε υποχρεωτικά εμβόλια με βάση τις θρησκευτικές πεποιθήσεις και αντιρρήσεις τους. Είναι γεγονός ότι οι θρησκευτικές εξαιρέσεις εμβολίων έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Αν και οι ενήλικες και τα παιδιά με αυτές τις εξαιρέσεις αποτελούν ένα μικρό μόνο μέρος του συνολικού πληθυσμού, συχνά αποτελούν το κέντρο των αντιπαραθέσεων και της προσοχής των μέσων ενημέρωσης. Οι μολύνσεις, όμως, μπορούν να εξαπλωθούν γρήγορα μέσω αυτών των μικρών μη εμβολιασμένων κοινωνικών ή γεωγραφικών εκκλησιών. Για παράδειγμα, στη Φιλαδέλφεια το 1990, σημειώθηκε ένα μεγάλο ξέσπασμα ιλαράς μεταξύ των μη εμβολιασμένων παιδιών σχολείου που ήταν μέλη δύο φονταμενταλιστικών εκκλησιών που βασίστηκαν στην προσευχή για θεραπεία και αντιτάχθηκαν στα εμβόλια. Στη συνέχεια, το 1994, εμφανίστηκε ένα ξέσπασμα ιλαράς σε μια κοινότητα που αντιτάχθηκε στον εμβολιασμό. Το ξέσπασμα ξεκίνησε από μια έφηβη που ζούσε στο Ιλινόις και παρακολούθησε ένα οικοτροφείο Christian Science στο Mιζούρι. Δυστυχώς, η ασθένειά της συνέβαλε σημαντικά στην εμφάνιση κρουσμάτων και στις δύο πολιτείες. Πιο πρόσφατα, το 2005, εμφανίστηκε ξέσπασμα ιλαράς μεταξύ των μελών μιας θρησκευτικής κοινότητας που αντιτάχθηκαν στον εμβολιασμό στην Ιντιάνα, όταν ένας έφηβος που δεν εμβολιάστηκε, επέστρεψε άρρωστος από ένα ταξίδι στο εξωτερικό με αποτέλεσμα να μολύνει άλλους σε μια εκκλησιαστική συγκέντρωση. Λόγω αυτών των εστιών και του αυξανόμενου αριθμού εξαιρέσεων από εμβόλια εξαιτίας των θρησκευτικών πεποιθήσεων, το CDC και άλλοι ιατρικοί και δημόσιοι αξιωματούχοι προειδοποιούν τους γονείς ότι τα μη εμβολιασμένα παιδιά διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης λοιμώξεων που μπορούν επιτυχώς να προληφθούν με τα προγράμματα εμβολιασμού.

3. ΥΠΟΨΙΑ ΚΑΙ ΔΥΣΠΙΣΤΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ

Η υποψία και ο φόβος σχετικά με τον εμβολιασμό είναι αρκετά συχνές, ιδίως μεταξύ πολλών ειδικών κοινοτήτων διεθνώς. Για αυτές τις κοινότητες, η υποψία κατανοείται καλύτερα σε κοινωνικό και ιστορικό πλαίσιο ανισότητας και δυσπιστίας. Για παράδειγμα, αρκετές μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η κληρονομιά του ρατσισμού στην ιατρική όπως η κλινική έρευνα Tuskegee Syphilis, μια κλινική δοκιμή που διεξήχθη με Αφρικανούς Αμερικανούς οι οποίοι στερήθηκαν τις κατάλληλες θεραπευτικές ευκαιρίες, είναι βασικοί παράγοντες που υποδηλώνουν τη δυσπιστία των Αφροαμερικανών για παρεμβάσεις ιατρικής και δημόσιας υγείας, όπως τον εμβολιασμό. Σε διεθνές επίπεδο, σε περιοχές της Ασίας και της Αφρικής, η δυσπιστία των εμβολίων συνδέεται συχνά με θεωρίες οι οποίες υποδηλώνουν ότι τα εμβόλια είναι τέχνασμα για μόλυνση των μη Δυτικών κοινοτήτων. Υπάρχει υποψία για πρόκληση διαφόρων μολύνσεων από τα εμβόλια τα τελευταία 20 χρόνια. Για παράδειγμα, στο Καμερούν το 1990, οι φήμες και οι φόβοι ότι οι αξιωματούχοι της δημόσιας υγείας χορηγούν μια σειρά εμβολίων παιδικής ηλικίας για να στειρώσουν τις γυναίκες απέτρεψαν τις προσπάθειες ανοσοποίησης της χώρας. Ομοίως, στην Τανζανία στα μέσα της δεκαετίας του 1990, ένας ιεραπόστολος εξέφρασε ανησυχίες σχετικά με τις ανοσοποιήσεις τετάνου, πυροδοτώντας φήμες στείρωσης, με αποτέλεσμα τη διακοπή της εκστρατείας. Και το 2005, οι υποψίες για το εμβόλιο κατά της ιλαράς οδήγησαν σε μειωμένα ποσοστά εμβολιασμού και σε αυξημένες λοιμώξεις στη Νιγηρία.

Μία από τις πιο εντυπωσιακές περιπτώσεις υποψίας για εμβόλια στην Αφρική αφορά το εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας. Το 1999, ο Βρετανός δημοσιογράφος Edward Hooper έγραψε το άρθρο The River: A Journey to the Source of HIV / AIDS. Υποστήριξε ότι ο ιός που προκαλεί το AIDS μεταφέρθηκε από πιθήκους σε ανθρώπους μέσω του εμβολίου κατά της πολιομυελίτιδας. Υποστήριξε ότι το εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας δημιουργήθηκε από τα κύτταρα των χιμπατζήδων που είχαν μολυνθεί με την πρωτεύουσα μορφή του HIV, το οποίο προσαρμόστηκε στους ανθρώπους και προκάλεσε ασθένειες. Αν και οι επιστήμονες και οι μελετητές της ιατρικής παρείχαν άφθονες αποδείξεις για την εξαίρεση των ιδεών του Hooper, η προσοχή των μέσων ενημέρωσης είχε προκαλέσει θεωρίες συνωμοσίας και ανησυχίες παγκοσμίως.

Επιπρόσθετα, αξίζει να γίνει αναφορά και στις θρησκευτικές και πολιτικές αντιρρήσεις από μουσουλμάνους φονταμενταλιστές που έχουν προκαλέσει υποψίες για το εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας στο Πακιστάν, το Αφγανιστάν και τη Νιγηρία. Για παράδειγμα, οι τοπικοί Ταλιμπάν στο Νότιο Αφγανιστάν χαρακτήρισαν τον εμβολιασμό κατά της πολιομυελίτιδας ως ένα αμερικανικό τέχνασμα για την στείρωση των μουσουλμανικών πληθυσμών και μια προσπάθεια να αποτρέψουν τη θέληση του Αλλάχ. Η επιβολή της αντίστασης στον εμβολιασμό είχε οδηγήσει, τότε, ακόμη και σε βίαιους ξυλοδαρμούς και απαγωγές. Παρόμοιες αντιρρήσεις σταμάτησαν τις εκστρατείες εμβολιασμού κατά της πολιομυελίτιδας στη Νιγηρία. Το 2003, θρησκευτικοί ηγέτες σε τρία διαφορετικά κράτη της Νιγηρίας ισχυρίστηκαν ότι τα εμβόλια ήταν μολυσμένα με τον ιό που προκαλεί AIDS και στείρωση καθώς και με παράγοντες που προκαλούν καρκίνο. Σε εκείνη την περίπτωση, η αντιπαράθεση επιλύθηκε τελικά μέσω διαλόγου μεταξύ θρησκευτικών και πολιτικών ηγετών, του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και της UNICEF. Σε άλλες περιοχές, όμως, όπως στο Πακιστάν, οι μαχητές των Ταλιμπάν δεν πείστηκαν και συνέχισαν τις επιθέσεις στους εργαζομένους στην εκστρατεία εμβολιασμού κατά της πολιομυελίτιδας και στις δυνάμεις ασφαλείας τους. Το αποτέλεσμα είναι ότι περισσότεροι από 70 εργαζόμενοι στο πρόγραμμα εμβολιασμού για την πολιομυελίτιδα έχουν σκοτωθεί από την έναρξη των επιθέσεων το 2012.

Γίνεται λοιπόν σαφές, με βάση τις προαναφερθείσες πληροφορίες που δόθηκαν από το Κέντρο Ελέγχου Λοιμώξεων (CDC), ότι οι διαφορετικές πολιτιστικές προοπτικές και απόψεις για τον εμβολιασμό, συμπεριλαμβανομένων των θρησκευτικών αντιρρήσεων καθώς και των υποψιών για τα εμβόλια, σηματοδοτούν την ανάγκη για συνεχή επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ των ιατρών και των υπαλλήλων δημόσιας υγείας με το κοινό σχετικά με την προώθηση αποδεκτών και αποτελεσματικών πολιτικών ανοσοποίησης.