ΠΑΡΟΧΗ ΠΡΩΤΩΝ ΒΟΗΘΕΙΩΝ ΑΠΟ ΜΗ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥΣ ΣΕ ΧΩΡΟΥΣ ΣΥΝΑΘΡΟΙΣΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΕΦΗΒΩΝ

Τα ατυχήματα και τα περιστατικά που χρήζουν ιατρικής φροντίδας δεν είναι σπάνια σε χώρους που συναθροίζονται παιδιά και έφηβοι υπό την εποπτεία ενηλίκων. Οι χώροι αυτοί αναφέρονται στα σχολικά συγκροτήματα, στα κέντρα ξένων γλωσσών, στα φροντιστήρια, στις αθλητικές εγκαταστάσεις, στα ωδεία, σε χώρους φύλαξης και δημιουργικής απασχόλησης παιδιών, σε καλλιτεχνικά εργαστήρια και λοιπά. Απαραίτητα, στους συγκεκριμένους χώρους, θα πρέπει να υπάρχει κουτί παροχής πρώτων βοηθειών, το περιεχόμενο του οποίου ορίζεται ανάλογα με το είδος του εργασιακού χώρου από τα αντίστοιχα ΦΕΚ. Εκτός, όμως, από το αναλώσιμο υλικό το οποίο είναι δυνατό να συλλεχθεί, κρίνεται απαραίτητη και η στοιχειώδης γνώση της χρήσης του όπως και της παροχής πρώτων βοηθειών από τους ενήλικες που εποπτεύουν τα ανήλικα. Το τραγελαφικό της ελληνικής νομοθεσίας έγκειται στο γεγονός ότι ενώ θεωρεί υποχρεωτική την ύπαρξη αναλώσιμου υλικού υγειονομικής φροντίδας σε χώρους συνάθροισης παιδιών δεν προβλέπει την αντίστοιχη εκπαίδευση των ατόμων που έχουν υπό την επίβλεψη τους παιδιά. Η παρουσία, βεβαίως, ιατρονοσηλευτικού προσωπικού σε δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα είναι ανύπαρκτη καθώς θεωρείται από το κράτος ως μηδαμινή η πιθανότητα πρόκλησης ατυχημάτων και εμφάνισης επειγόντων καταστάσεων στους συγκεκριμένους χώρους. Επιπρόσθετα, είναι γεγονός πως για τον κρατικό μηχανισμό, η πρόσβαση όλων των μαθητών σε νοσηλευτικά ιδρύματα, σε περίπτωση που απαιτηθεί ιατρική φροντίδα, είναι άμεση και για αυτόν τον λόγο θεωρείται και μη απαραίτητη η εκμάθηση των πρώτων βοηθειών, πέρα των στοιχειωδών, στους εκπαιδευτικούς.

Στο κείμενο που ακολουθεί παρατίθενται οδηγίες σχετικά με το υλικό πρώτων βοηθειών που οφείλει κάθε φορέας που ασχολείται με παιδιά να κατέχει και τις περιπτώσεις που απαιτείται άμεση αναζήτηση ιατρικής βοήθειας.

Καταρχάς, το κουτί πρώτων βοηθειών πρέπει να είναι αδιάβροχο, ανθεκτικό και να κλειδώνει. Στη συνέχεια, σε ότι αφορά στη φύλαξή του, πρέπει να είναι τοποθετημένο σε ψηλό σημείο που δεν είναι, όμως, εκτεθειμένο σε ήλιο ή ζέστη. Τα φάρμακα που περιέχονται στο κουτί είναι απαραίτητο να διατηρούνται με τη χάρτινη συσκευασία τους. Στην εξωτερική πλευρά της συσκευασίας, είναι χρήσιμο να κολλάμε ετικέτα με την ημερομηνία λήξης. Επίσης, διατηρούμε τις εσώκλειστες οδηγίες που υπάρχουν στο εσωτερικό της συσκευασίας των φαρμάκων, στη θέση τους. Σε ότι αφορά στο περιεχόμενο του κουτιού πρώτων βοηθειών, είναι αναγκαίο να περιλαμβάνει τα εξής:

• Παυσίπονα

• Σύριγγα χωρίς βελόνα ή δοσιμετρικό σκεύος για τη χορήγηση φαρμάκων σε μορφή σιροπιών στη σωστή δοσολογία

• Επίδεσμοι διαφόρων μεγεθών

• Λευκοπλάστης

• Αποστειρωμένες γάζες διαφόρων μεγεθών

• Αντισηπτικό spray

• Αντιϊσταμινική κρέμα

• Θερμόμετρο

• Αλοιφή για εγκαύματα

• Φυσιολογικός ορός

• Πακέτα πάγου

• Ερυθρό βάμμα του ιωδίου

• Αμμωνία

• Γάντια

• Αντισηπτικό χεριών

• Ποτηράκια μιας χρήσης

• Αιμοστατικός επίδεσμος

• Τσιρότα

• Βαμβάκι

• Ισοθερμική κουβέρτα

• Ψαλίδι

• Λαβίδα πλαστική

• Αντιϊσταμινικά δισκία ή δισκία/ενέσιμο σκεύασμα κορτιζόνης (προαιρετικά)

Εκτός, όμως, από την εξασφάλιση του κατάλληλου υλικού, θα πρέπει να τηρούνται ορισμένοι βασικοί κανόνες για την επίτευξη της καλύτερης αντιμετώπισης ιατρογενών καταστάσεων:

• Ζητήστε από τους γονείς των μαθητών να σας ενημερώσουν για το ιατρικό ιστορικό του παιδιού τους. Με αυτόν τον τρόπο, το σχολείο ή υπεύθυνοι χώρων συνάθροισης παιδιών θα φροντίσουν να γνωρίζουν τον τρόπο και να διαθέτουν τα μέσα για να αντιμετωπιστεί κάθε ενδεχόμενο.

• Παραμείνετε ψύχραιμοι και ηρεμήστε το άρρωστο ή τραυματισμένο παιδί. Ποτέ μην το αφήνετε μόνο του, χωρίς επίβλεψη. Πείτε σε κάποιον άλλον να ειδοποιήσει τον γονέα ή να καλέσει το 166 εάν χρειάζεται.

• Μην επιχειρήσετε να εφαρμόσετε τεχνικές που δεν γνωρίζετε. Βέβαια, είναι σωστό, όλα τα άτομα που εργάζονται με παιδιά να είναι εξοικειωμένα με την παροχή των πρώτων βοηθειών αλλά παρόλα αυτά δεν είναι υποχρεωτικό από νομικής πλευράς.

• Είναι απαραίτητη η αναζήτηση ιατρικής παρέμβασης στις εξής περιπτώσεις: αναφυλακτική αντίδραση, σοβαρή αιμορραγία, έντονη δυσκολία στην αναπνοή, έγκαυμα, πνιγμονή, ηλεκτροπληξία, θερμοπληξία, τραυματισμός κεφαλής-αυχένα, κάταγμα, σπασμοί, απώλεια συνείδησης, βαθύ και εκτεταμένο τραύμα.

• Παρόλα αυτά, υπάρχουν και κάποια άλλα συμβάντα τα οποία ο εκπαιδευτικός, καλείται να διαχειριστεί στο σχολικό χώρο ανεξάρτητα αν απαιτηθεί ιατρική βοήθεια. Τέτοιες καταστάσεις είναι: η διαχείριση αίματος και σωματικών υγρών των ασθενών παιδιών, τσίμπημα εντόμου, δάγκωμα από ζώο ή άνθρωπο, ρινορραγία, μώλωπες, τραυματισμοί/εκδορές, εξαγωγή δοντιού από χτύπημα, ξένο σώμα στο μάτι και τραύμα από μύτη μολυβιού.

Γίνεται σαφές πως η παροχή πρώτων βοηθειών σε παιδιά από μη εξειδικευμένο προσωπικό γίνεται τις περισσότερες φορές εμπειρικά και λανθασμένα. Ακόμα και οι απλοί τραυματισμοί αντιμετωπίζονται, λόγω της άγνοιας που επιφέρει η απουσία εκπαίδευσης, λανθασμένα σε ότι αφορά την επιλογή του υλικού αλλά και του τρόπου χρήσης του. Με δεδομένο, ότι η παροχή βοήθειας σε αυτές τις περιπτώσεις γίνεται με βάση την καλοπροαίρετη διάθεση προσφοράς των εκπαιδευτικών και όσων ενηλίκων ασχολούνται με παιδιά, συστήνεται η απλή εκμάθηση από έναν ειδικό κάποιων βασικών οδηγιών. Με αυτόν τον τρόπο, η παρέμβαση θα είναι ασφαλής και ευεργετική για το παιδί και θα εξαλείψει πιθανά αισθήματα ενοχής των ενηλίκων που είναι παρόντες αλλά άπραγοι στη διάρκεια του περιστατικού.